สารเคมีอันตราย เป็นธาตุ สารประประกอบ หรือสารผสมซึ่งมีสถานะเป็นทั้งของแข็ง ของเหลว หรือก๊าซ ซึ่งมีพิษ กัดกร่อน ระคายเคืองได้ หากได้รับการสัมผัส นอกจากนี้ยังเป็นสารไวไฟที่อาจทำให้เกิดระเบิดหรือเกิดเพลิงไหม้ได้ โดยปัจจุบันสถานประกอบกิจการหลายแห่งได้มีการนำสารเคมีอันตรายมาใช้กันอย่างแพร่หลาย ซึ่งต้องมีการควบคุมอันตรายที่เกี่ยวข้องกับสารเคมีในสถานที่ทำงาน โดยมีหลักการพื้นฐานในการควบคุม 3 ข้อ ดังนี้
หลักการที่ 1 แหล่งกำเนิดของสารเคมี (เป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพสูงสุด)
- กำจัดสารที่เป็นอันตราย หรือทดแทนโดยการใช้สารอื่นที่มีอันตรายน้อยกว่า
- เปลี่ยนกระบวนการผลิตใหม่ เช่น ใช้ระบบเปียกแทนระบบแห้ง เพื่อมิให้เกิดฝุ่นฟุ้งกระจาย
- แยกกระบวนการผลิตที่มีอันตรายออกต่างหาก
- สร้างที่ปกปิดกระบวนการผลิตให้มิดชิด มิให้สารเคมีฟุ้งกระจายออกไป
- ติดตั้งระบบดูดอากาศเฉพาะที่
- การบำรุงรักษา เครื่องมือ เครื่องจักร
หลักการที่ 2 ทางผ่านของสารเคมี
- การบำรุงรักษาสถานที่ทำงานให้สะอาดเรียบร้อย
- การติดตั้งระบบระบายอากาศทั่วไป
- เพิ่มระยะทางให้ผู้ปฏิบัติห่างจากแหล่งสารเคมี
- การตรวจหาปริมาณสารเคมีเทียบกับค่ามาตรฐานความปลอดภัยจะต้องปรับปรุง แก้ไขหากสูงเกินกว่าค่ามาตรฐานความปลอดภัย
หลักการที่ ๓ การป้องกันที่ผู้ปฏิบัติงาน
- การให้การศึกษาและการฝึกอบรมให้ทราบถึงอันตรายและการป้องกัน
- การลดชั่วโมงการทำงานที่เกี่ยวกับสารเคมีที่เป็นอันตรายให้น้อยลง
- การหมุนเวียนหรือการสับเปลี่ยนหน้าที่การปฏิบัติงาน
- การให้ผู้ปฏิบัติงานทำงานอยู่ในห้องที่ควบคุมเป็นพิเศษ
- การตรวจสุขภาพก่อนเข้าทำงาน
- จัดให้มีอุปกรณ์ป้องกันอันตรายส่วนบุคคลที่เหมาะสมกับสภาพอันตราย
- จัดเตรียมอุปกรณ์สำหรับการทำความสะอาดร่างกาย สถานที่เปลี่ยนและเก็บเสื้อผ้า รวมถึงการจัดการซักผ้าที่ปนเปื้อนสารเคมี
- ติดป้ายสัญลักษณ์ ห้ามปฏิบัติ/สิ่งที่ต้องปฏิบัติ เพื่อเตือนอันตราย เช่น ระวังสารเคมีอันตราย ห้ามสูบบุหรี่ เป็นต้น
ที่มา
: กฎกระทรวง กำหนดมาตรฐานในการบริหาร จัดการ และดำเนินการด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงานเกี่ยวกับสารเคมีอันตราย พ.ศ. ๒๕๕๖
: คู่มือการฝึกอบรม “ความปลอดภัยและสุขภาพอนามัยในการใช้สารเคมีในการทำงาน” สถาบันความปลอดภัยในการทำงาน
: คู่มือการจัดการด้านความปลอดภัยสารเคมีสำหรับวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม กรมโรงงานอุตสาหกรรม
: การป้องกันและควบคุมสารเคมี (Safety with chemical) สมาคมส่งเสริมความปลอดภัยและอนามัยในการทำงาน (ประเทศไทย) ในพระราชูปถัมภ์
ที่มาของข้อมูล
สสปท
https://tosh.or.th/index.php/blog/item/817-control-of-hazardous-chemical?fbclid=IwAR2FRqpmTtpbk80FnfudPASH5iLh1h519Q7g_l4U4J4MqzwVbywLNXl0t9A